ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ.: 79/2021
Θεσσαλονίκη, 5/3/2021
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Σας προωθούμε την επιστολή που απέστειλε η Ομοσπονδία Βιοτεχνικών Σωματείων Θεσσαλονίκης στον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας σχετικά με το Πρόγραμμα ενίσχυσης των επιχειρήσεων που πλήττονται από την υγειονομική κρίση στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Κύριε Περιφερειάρχη,
Οι αρνητικές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία πλήττουν δυσανάλογα τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες ήδη από την προηγούμενη χρηματοπιστωτική κρίση παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας και σοβαρές δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση.
Η υγειονομική κρίση έχει εντείνει το φαινόμενο αυτό δεδομένου ότι οι εκτεταμένοι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα μειώνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό την δυνατότητα των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων να χρηματοδοτούν την δραστηριότητα τους μέσα από την καθημερινή τους λειτουργία. Παράλληλα, εκτός από τους κινδύνους που δημιουργεί αυτή η κατάσταση για την βιωσιμότητα τους, επηρεάζει αρνητικά και δυσανάλογα το εισόδημα διαβίωσης των ίδιων των επιχειρηματιών και αυτοαπασχολούμενων.
Η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία έλαβε μέτρα τόσο για την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων όσο και για την κάλυψη της απώλειας του εισοδήματος. Τα μέτρα αυτά βραχυπρόθεσμα έχουν βοηθήσει να αποφύγουμε τα χειρότερα, δηλαδή το μαζικό λουκέτο επιχειρήσεων και την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας. Ωστόσο, τα περισσότερα μέτρα που έχουν ληφθεί, ανεξάρτητα από την επάρκεια τους, παρέχουν μια πρόσκαιρη ανακούφιση από τις επιπτώσεις της πανδημικής κρίσης δεδομένου ότι συσσωρεύονται ως μελλοντικές υποχρεώσεις. Αυτό σε συνδυασμό με τη γενικότερη αβεβαιότητα και το παρατεταμένο χρονικό διάστημα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας, διατηρεί και εντείνει τον κίνδυνο κατάρρευσης της αγοράς και διάρρηξης της κοινωνικής συνοχής.
Από τις απαρχές της υγειονομικής κρίσης είχαμε επισημάνει πως για την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και την κάλυψη της απώλειας εισοδήματος θα έπρεπε να υιοθετηθούν και χρηματοδοτικές ενισχύσεις με τη μορφή της επιδότησης, ώστε η ανακούφιση των επιχειρήσεων να είναι ουσιαστική και να μην δημιουργεί επιπρόσθετες υποχρεώσεις για το μέλλον.
Σε αυτό το πλαίσιο η αναγγελία του προγράμματος ενίσχυσης των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αποτέλεσε μια θετική εξέλιξη που ανταποκρινόταν στο παραπάνω αίτημα.
Ωστόσο τα κριτήρια που επιλέχθηκαν για τον προσδιορισμό των επιχειρήσεων που ενισχύθηκαν σε συνδυασμό με τον χαμηλό προϋπολογισμό του προγράμματος οδήγησαν στον αποκλεισμό χιλιάδων επιχειρήσεων από την χρηματοδοτική ενίσχυση. Αυτό φαίνεται και από τα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί όπου προκύπτει πως από τις περίπου 20.000 επιχειρήσεις που έκαναν αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα μόλις οι 6.683 χρηματοδοτήθηκαν, δηλαδή το 33% του συνόλου των αιτούμενων επιχειρήσεων.
Με βάση τα παραπάνω καθημερινά γινόμαστε δέκτες παραπόνων, απογοήτευσης και αγανάκτησης από συναδέλφους, τόσο για την επάρκεια των εν γένει μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων, όσο και για τον αποκλεισμό τους από το πρόγραμμα ΔΙΕΞΟΔΟΣ της Περιφέρειας.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που διαπιστώθηκαν ήταν τα ακόλουθα:
• Υιοθετήθηκε μια σχετικά υψηλή βαθμολόγηση με κριτήριο τις ετήσιες μονάδες εργασίας, δηλαδή τις θέσεις εργασίας. Προφανώς και δεν είμαστε αντίθετοι στην ενίσχυση των επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό, ωστόσο το κριτήριο αυτό στην συγκεκριμένη συγκυρία όπου η κυβέρνηση παρείχε τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό είτε να αναστείλουν συμβάσεις εργασίας, είτε να αξιοποιήσουν το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, αποτέλεσε ένα μη αντικειμενικό κριτήριο, δεδομένου ότι για την διατήρηση των θέσεων εργασίας και την εξάλειψη ή την προσαρμογή του κόστους εργασίας υπήρχαν και υπάρχουν τα προαναφερόμενα μέτρα. Με άλλα λόγια το συγκεκριμένο κριτήριο λειτούργησε «προνομιακά» για τις επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό και ιδιαίτερα για εκείνες που απασχολούν από 20 άτομα και πάνω. Για παράδειγμα μια επιχείρηση με τουλάχιστον 25 εργαζόμενους και απώλεια τζίρου 1% (!!!) μπορούσε εύκολα να περάσει το όριο 27,51 που τελικά καθορίστηκε για το ποιες επιχειρήσεις μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν. Αντίθετα μια επιχείρηση με 5 εργαζόμενους και απώλεια τζίρου 50% ή ένας αυτοαπασχολούμενος-ελεύθερος επαγγελματίας με απώλεια τζίρου 70% δεν θα μπορούσε να περάσει το προαναφερόμενο όριο και να ενισχυθεί.
• Αυτό επηρέασε και το ποσοστό ένταξης των επιχειρήσεων στο πρόγραμμα όπου οι πολύ μικρές επιχειρήσεις υποεκπροσωπούνται. Ειδικότερα στον πίνακα 1 αποτυπώνονται ποσοστιαία οι επιχειρήσεις που χρηματοδοτήθηκαν με βάση το μέγεθος τους. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει πως οι αυτοαπασχολούμενοι – ελεύθεροι επαγγελματίες ή οι επιχειρήσεις χωρίς προσωπικό που χρηματοδοτήθηκαν αντιστοιχούν στο 28,7% του συνόλου των επιχειρήσεων που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, όταν στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εκτιμάται πως οι επιχειρήσεις αυτές αποτελούν το 69% του συνόλου των επιχειρήσεων (Πίνακας 2). Από την άλλη μεριά οι επιχειρήσεις που απασχολούν από 10-49 εργαζόμενους αποτελούν το 24,8% του συνόλου των επιχειρήσεων που εντάχθηκαν στον πρόγραμμα, όταν εκτιμάται ότι στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας οι επιχειρήσεις αυτές αποτελούν το 3,2% του συνόλου των επιχειρήσεων.
Πίνακας 1
Βασικά στοιχεία επιχειρήσεων που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα ΔΙΕΞΟΔΟΣ
της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Μέγεθος επιχειρήσεων με βάση την απασχόληση Αριθμός επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν Ποσοστό επιχειρήσεων επί του συνόλου εκείνων που χρηματοδοτήθηκαν
Πολύ μικρές επιχειρήσεις Χωρίς προσωπικό 1915 28,7
1- 5 εργαζόμενους 3523 52,7
5 – 9 εργαζόμενους 412 6,2
Μικρές επιχειρήσεις 10 – 49 εργαζόμενους 1657 24,8
Πηγή: ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ. Επεξεργασία-πίνακας: ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ
Πίνακας 2
Διάρθωση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Μέγεθος επιχειρήσεων με βάση την απασχόληση Αριθμός επιχειρήσεων Κεντρικής Μακεδονίας Ποσοστό επιχειρήσεων επί του συνόλου
Πολύ μικρές επιχειρήσεις Χωρίς προσωπικό 97500 69,1
1 – 4 εργαζόμενους 32500 23,0
5 – 9 εργαζόμενους 6500 4,6
Μικρές επιχειρήσεις 10 – 49 εργαζόμενους 4500 3,2
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ – ΕΡΓΑΝΗ. Επεξεργασία – Πίνακας: ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ
*Δεν συμπεριλαμβάνεται ο πρωτογενής τομέας
• Πλέον αυτών όπως φαίνεται στον Πίνακα 3 το 35,9 % των επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν έλαβαν το 60% ή 119.850.000 € του συνολικού προϋπολογισμού των 200 εκ. €.ω Από την άλλη μεριά το 40,6% των επιχειρήσεων έλαβαν μόλις το 15% ή 30 εκ. € του συνολικού προϋπολογισμού.
Πίνακας 3
Κατανομή χρηματοδοτικής ενίσχυσης του προγράμματος ΔΙΕΞΟΔΟΣ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
Ύψος ενίσχυσης σε ευρώ ανά επιχείρηση Αριθμός Επιχειρήσεων Ποσοστό επιχειρήσεων επί του συνόλου Σύνολο ενίσχυσης σε ευρώ ανά κατηγορία ύψους Ποσοστό ενισχύσεων επί του συνολικού προϋπολογισμού
50.000 2397 35,9 119.850.000 60,0
45.001-49.999 135 2,0 6.412.500 3,2
40.001-45.000 176 2,6 7.480.000 3,7
35.001-40.000 203 3,0 7.612.500 3,8
30.001-35.000 290 4,3 9.425.000 4,7
25.001-30.000 340 5,1 9.350.000 4,7
20.001-25.000 431 6,4 9.697.500 4,9
15.001-20.000 601 9,0 10.517.500 5,3
10.001-15.000 857 12,8 10.712.500 5,4
6.001-10.000 952 14,2 7.140.000 3,6
5.000-6.000 301 4,5 1.655.500 0,8
Πηγή: ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ. Επεξεργασία-πίνακας: ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ
• Το διάστημα που ορίστηκε ως συγκριτικό για την καταγραφή της μείωσης του κύκλου εργασιών ήταν το 2ο τρίμηνο 2020 – 2019. Είχαμε προτείνει να συμπεριληφθεί και το 3ο τρίμηνο ώστε να υπάρχει καλύτερη αποτύπωση της οικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων κάτι που τελικά δεν υιοθετήθηκε. Το αποτέλεσμα ήταν να υπερεκπροσωπηθεί στο πρόγραμμα ο τομέας των υπηρεσιών έναντι της μεταποίησης που και αυτή έχει πληγεί σημαντικά από την υγειονομική κρίση, ενώ αποτελεί τον τομέα εκείνο που παράγει την υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
• Το πρόγραμμα δεν ήταν αφορολόγητο και ακατάσχετο με αποτέλεσμα να δημιουργεί φορολογικές υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις που το έχουν λάβει. Με άλλα λόγια ένα σημαντικό μέρος της ενίσχυσης που έλαβαν οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επιστραφεί υπό την μορφή της φορολογικής υποχρέωσης.
• Η χρηματοδότηση μπορούσε να ενεργοποιηθεί μόνο εφόσον οι δαπάνες εκάστης επιχείρησης ήταν ίσες ή μεγαλύτερες των 10.000 €. Αυτό απέκλεισε εξ υπαρχής πολλές πολύ μικρές επιχειρήσεις και ιδίως αυτοαπασχολούμενους – ελεύθερους επαγγελματίες που οι δαπάνες τους υπολείπονταν του προαναφερόμενου ορίου.
Κύριε Περιφερειάρχη,
Τα προαναφερόμενα προσδιορίζουν τις αδυναμίες του κατ’ άλλα απαραίτητου προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων με την μορφή της επιδότησης σε μια περίοδο που ανάλογης μορφής ενισχύσεων δεν είναι μόνο επιθυμητές αλλά και αναγκαίες για να αποφύγουμε τα μαζικά λουκέτα.
Οφείλουμε επίσης να σημειώσουμε ότι η κατάσταση στην αγορά είναι πάρα πολύ δύσκολη εάν όχι δραματική. Από τις έρευνες που διεξάγει το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ φαίνεται πως 4 στις 10 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Βόρεια Ελλάδα φοβούνται πως το επόμενο διάστημα δεν θα καταφέρουν να επιβιώσουν. Επιπλέον περίπου 3 στις 10 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας δεν έχουν καθόλου ταμειακά διαθέσιμα (ρευστότητα), ενώ 1 στις 4 επιχειρήσεις έχει ταμειακά διαθέσιμα το πολύ για 1 μήνα (Γράφημα 1).
Αυτά αποτελούν μερικούς από τους βασικούς δείκτες που προσδιορίζουν την τραγική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις από την πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση.
Σε αυτό το πλαίσιο και επειδή όπως φαίνεται τα δύσκολα στην οικονομία είναι μπροστά μας, θεωρούμε ότι θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή ενέργεια από τη μεριά της Περιφέρειας, ώστε το συντομότερο δυνατό να υλοποιηθεί ανάλογο πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων με ικανοποιητικό προϋπολογισμό και λαμβάνοντας υπόψη τις αδυναμίες που καταγράψαμε αναφορικά με το πρόγραμμα ΔΙΕΞΟΔΟΣ.
Ειδικότερα ένα νέο πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων προκειμένου να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις και ιδίως τις πολύ μικρές, τις μεταποιητικές και τους αυτοαπασχολούμενους θα πρέπει:
• Να επιμερίσει και να διαθέσει τον προϋπολογισμό έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στην πραγματική διάρθρωση της επιχειρηματικότητας. Για παράδειγμα οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι -ελεύθεροι επαγγελματίες αποτελούν περίπου το 96% των επιχειρήσεων. Κατ’ επαγωγή το 96% του προϋπολογισμού θα πρέπει να κατευθυνθεί αποκλειστικά για την ενίσχυση των πολύ μικρών επιχειρήσεων.
• Να καθορίσει κριτήρια που να ανταποκρίνονται στον σκοπό της ενίσχυσης ώστε να μην καταλήγουν σε επιχειρήσεις που ενδεχομένως δεν τα έχουν πραγματικά ανάγκη.
• Η ενίσχυση να είναι ακατάσχετη και αφορολόγητη.
• Να έχει μειωμένο κατώτατο και ανώτατο όριο ενίσχυσης (κατώτατο 5.000 €και ανώτατο 30.000 €) ώστε να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις.
Κύριε Περιφερειάρχη,
Θεωρούμε ότι οι παραπάνω προτάσεις μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για το επόμενο πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, ώστε και περισσότερο αποτελεσματικό να είναι, αλλά και να μη δημιουργεί το αίσθημα της αδικίας, που αυτή τη στιγμή κυριαρχεί στην πλειοψηφία του επιχειρηματικού κόσμου.
Ευελπιστώντας πως θα προβείτε στις αναγκαίες ενέργειες είμαστε στη διάθεση σας προκειμένου να συμβάλουμε με τις δυνάμεις μας στην προσπάθεια για την διάσωση των πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Για τη Διοίκηση της Ο.Β.Σ.Θ.
